Mechanizm granicznej korekty emisji dwutlenku węgla (Border Carbon Adjustment Mechanism, BCAM) to najnowsze europejskie rozporządzenie wynikające z celów redukcji emisji dwutlenku węgla w ramach Zielonego Ładu na 2019 rok. Stanowi on integralną część zestawu narzędzi "Fit for 55" i jest nowym mechanizmem Komisji Europejskiej mającym na celu zwalczanie ucieczki emisji przez przedsiębiorstwa w Unii Europejskiej (UE). Dla przypomnienia, ucieczka emisji to zjawisko, w którym firmy przenoszą swoją produkcję do krajów o mniej rygorystycznych normach klimatycznych. Komisja jest ukierunkowana na produkty importowane przez firmy unijne z krajów spoza UE. Na razie MACF, znany również jako CBAM, ma zastosowanie tylko do niektórych rodzajów towarów w sektorach żelaza i stali, aluminium, cementu, nawozów, energii elektrycznej i wodoru.

Co to jest ucieczka emisji?

Ucieczka emisji to przemieszczenie emisji dwutlenku węgla z obszaru geograficznego o bardziej rygorystycznych normach klimatycznych na mniej uregulowany obszar geograficzny. Aby zilustrować tę koncepcję, użyliśmy następujących dwóch oficjalnych definicji:

• Według Ministerstwa Transformacji Ekologicznej ucieczka emisji to "zjawisko, zgodnie z którym wdrożenie wiążących działań klimatycznych, mających na celu zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w jednym regionie, pociąga za sobą wzrost emisji dwutlenku węgla w pozostałej części świata".

• Parlament Europejski posługuje się bardziej szczegółową definicją: "ucieczka emisji to przeniesienie sektorów przemysłu emitujących gazy cieplarniane poza UE w celu uniknięcia bardziej rygorystycznych norm".

Aby zagłębić się w szczegóły MACF, weźmy przykład dostawcy spoza Europy dla europejskiego przedsiębiorstwa, którego dotyczą nowe przepisy. Dostawca ten produkuje towary przy użyciu surowców, które są przekształcane w procesach przemysłowych zasilanych energią. Ta transformacja surowców w produkty generuje również odpady, w tym emisje dwutlenku węgla, które przyczyniają się do globalnego ocieplenia. Ponieważ globalne ocieplenie ma kosztowne konsekwencje dla naszych gospodarek (klęski żywiołowe, podnoszenie się poziomu mórz itp.), celem polityki klimatycznej jest karanie tych emisji dwutlenku węgla.

Dlatego niektóre kraje ustaliły cenę emisji dwutlenku węgla, która określa koszt emisji dla społeczeństwa. MACF został specjalnie zaprojektowany w celu skorygowania luki między ceną emisji dwutlenku węgla w UE (EU ETS) a ceną emisji dwutlenku węgla (lub jej brakiem!) obowiązującą w kraju dostawcy.

W praktyce mechanizm dostosowawczy obejmuje dwa obowiązki: deklarację emisji dwutlenku węgla z importowanych produktów oraz zakup certyfikatów. MACF zapewnia równowagę konkurencyjną między producentami europejskimi, którzy już podlegają surowym przepisom klimatycznym, a ich konkurentami spoza Europy.

Regulacje obejmują również sektory, które dynamicznie się rozwijają (według Międzynarodowej Agencji Energii popyt na cement może wzrosnąć o prawie 23% do 2050 r. w porównaniu z poziomami z 2018 r.) i są energochłonne, a zatem emitują gazy cieplarniane (produkcja aluminium odpowiada za 2% rocznych globalnych emisji, według specjalisty branżowego GEI, 2022 r.).

MACF będzie wprowadzany stopniowo, począwszy od fazy przejściowej w latach 2024-2025, kiedy obowiązkowe będzie jedynie raportowanie emisji. Począwszy od 2026 r. wdrożony zostanie ostateczny etap wdrażania, który będzie wymagał zakupu certyfikatów MACF, oprócz obowiązku raportowania.

Firmy, których dotyczą przepisy MACF, będą musiały składać kwartalne deklaracje w fazie przejściowej, zanim staną się one coroczne od 2026 roku. Przykładowo, importer będzie musiał zadeklarować, które procesy produkcyjne są wykorzystywane (wielkie piece lub piece elektryczne), podać szczegółowe informacje na temat użytych materiałów (% niklu zawartego w żelazie) i logicznie wskazać obliczenia emisji bezpośrednich i pośrednich.

Początkowo przyjęto kilka metodologii i podejść do ilościowego określania emisji dwutlenku węgla zawartych w importowanych produktach. Metodologie te różnią się pod względem złożoności, dokładności i rodzajów danych wejściowych. Istnieją 3 główne metodologie: metody oparte na obliczeniach, metody oparte na pomiarach i metody specyficzne dla krajów spoza UE.

Ponadto, co jest dobrą wiadomością dla importerów, termin złożenia pierwszej deklaracji MACF został przedłużony o 30 dni (z początkowej daty 31 stycznia 2024 r.). Ponieważ raportowanie jest obowiązkowe, firmy, które tego nie zrobią, zostaną ukarane grzywną w wysokości 50 euro za każdą tonę wyemitowanego CO2e.

Raportowanie importerów umożliwia Komisji Europejskiej oszacowanie emisji importowanych produktów i przygotowanie się do sprzedaży certyfikatów MACF. Zakupy certyfikatów będą realizowane stopniowo w latach 2026-2034, aż do pokrycia 100% różnicy w cenie emisji dwutlenku węgla między krajem dostawcy a UE.

Stopniowe wprowadzanie certyfikatów MACF zbiega się w czasie ze stopniowym wycofywaniem bezpłatnego przydziału uprawnień do emisji dwutlenku węgla dla producentów w UE. Podobnie jak w przypadku raportowania, nabycie certyfikatów jest obowiązkowe. Niedopełnienie tego obowiązku skutkować będzie karą w wysokości 100 euro za każdy brakujący certyfikat.

Aby złożyć deklarację CBAM, należy wykonać kilka kroków:

• Identyfikacja produktów CBAM wśród produktów importowanych
• Gromadzenie danych potrzebnych do obliczenia emisji dwutlenku węgla (np. zastosowane procesy produkcyjne, użyte materiały itp.)
• Oblicz bezpośrednią i pośrednią emisję dwutlenku węgla
• Przygotuj deklarację CBAM zgodnie z formatem wymaganym przez organy europejskie
• Złóż deklarację w rejestrze CBAM Unii Europejskiej

Rejestr tymczasowy AMCF jest portalem internetowym, na którym importerzy muszą składać deklaracje CBAM.

Przeczytaj nasz artykuł na temat deklaracji MACF.

Produkty (surowce podstawowe, półprodukty i produkty gotowe) objęte CBAM to przywóz do UE należący do następujących sektorów: 

• Żelazo i stal (rury żeliwne,, nakrętki itp.)
• Aluminium (druty aluminiowe, pręty aluminiowe itp.)
• Nawozy
• Cement
• Wodór
• Elektryczność

Sektory objęte CBAM są już objęte europejskim rynkiem uprawnień do emisji dwutlenku węgla (ETS) i mają znaczną część światowych emisji.

Ponadto to właśnie na etapie produkcji generowana jest większość emisji dwutlenku węgla przez te produkty. Ułatwia to pomiar emisji i pozwala na uzyskanie wysokiego poziomu dokładności.

Aby ustalić, czy dany produkt jest objęty rozporządzeniem CBAM, należy porównać kod celny (kod CN) importowanego produktu z listą kodów konkretnie wymienionych w rozporządzeniach CBAM. 

Aby dowiedzieć się, czy importujesz produkty CBAM, Keewe udostępnia narzędzie do sprawdzania, które można znaleźć pod poniższym linkiem.  

W CBAM rozróżnia 3️ się następujące główne metody obliczeń:

➡ Podejścia oparte na obliczeniach polegają na określaniu emisji z przepływów źródłowych na podstawie danych dotyczących działalności.

➡ Metodologia oparta na pomiarach zapewnia najwyższy poziom dokładności poprzez bezpośredni pomiar emisji z procesu produkcyjnego.

➡ Metody specyficzne dla krajów spoza UE.

Różne metodologie obliczania emisji dwutlenku węgla z produktów CBAM wymagane przez Unię Europejską.

Istnieją dwa sposoby ustalania ceny emisji dwutlenku węgla:

• Wprowadzenie podatku z ceną za jedną tonę wyemitowanego dwutlenku węgla, zwanego podatkiem węglowym.
• Stworzenie rynku uprawnień do emisji, w którym uzyskanie uprawnień do emisji daje prawo do emisji jednej tony CO2. 

Mechanizm dostosowywania emisji dwutlenku węgla (EU CBAM) dostosowuje ustalanie opłat za emisję gazów cieplarnianych nakładanych na producentów spoza Europy (spoza EU ETS) do opłat nakładanych na producentów europejskich (EU ETS). EU CBAM = (EU ETS) – (non-EU ETS)

Oczekuje się, że wdrożenie CBAM i planowane zakończenie przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji dla europejskich producentów spowoduje wzrost cen produktów na rynku Unii Europejskiej. Przedsiębiorstwa z siedzibą w UE i za granicą będą musiały stawić czoła rosnącej presji na ograniczenie emisji dwutlenku węgla.

Kraje, które eksportują największe ilości produktów CBAM do UE. E są najbardziej narażone. Oto 5 najlepszych:

• Chiny
• Turcja
• Wielka Brytania
• Norwegia
• Indie 

Na te 5 krajów przypada prawie połowa eksportu produktów CBAM na stary kontynent.

Głównymi eksporterami wyrobów żelaznych i stalowych są Chiny, Wielka Brytania i Turcja (40 % przywozu UE między nimi).

5 największych krajów eksportujących aluminium składa się z Chin, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Wielkiej Brytanii, Turcji i Mozambiku.

Jeśli chodzi o nawozy, najważniejsi partnerzy handlowi UE znajdują się w Afryce: Algierii, Egipcie i Maroku.

Największymi eksporterami są zazwyczaj kraje o średnich i wyższych dochodach, ale niektóre kraje mniej rozwinięte są również w dużym stopniu narażone na CBAM.

Ryzyko jest szczególnie wysokie w przypadku krajów, które charakteryzują się następującymi cechami:

• Wysoka intensywność emisji dwutlenku węgla w sektorach CBAM
• Dużą część ich eksportu stanowią produkty CBAM przeznaczone dla UE.

Keewe i MACF

W Keewe nasi eksperci pomogą Ci zrozumieć wyzwania związane z nowymi przepisami. Oferujemy unikalne rozwiązanie do zarządzania zgodnością z MACF:

• Łatwe, zautomatyzowane gromadzenie danych i zarządzanie nimi dzięki integracji transakcji i danych dostawców.
• Obliczanie i raportowanie emisji dwutlenku węgla
• Generowanie dokumentów sprawozdawczości regulacyjnej
• Symulacja wpływu finansowego MACF na koszty importu

Odwiedź naszą stronę CBAM , aby dowiedzieć się więcej i skontaktować się z nami.